Yapılabilir ve teorik olarak mümkündür. Hatta ünlü tenör Cruso'nun bunu
başardığı rivayet edilir. Reonansını tutturabilirseniz sadece bardak
değil başka birçok şeyi kırabilirsiniz. Peki öyleyse, nedir bu rezonans?
Salıncakta bir çocuğu salladığınızı düşünün. Salıncak size
gelirken, tam en üst noktaya ulaşmadan salıncağı itmeye kalkışırsanız,
onu yavaşlatırsınız. Ancak salıncak size doğru gelirken, itmeyi hep en
üst noktada yaparsanız, her seferinde aynı kuvvetle itseniz bile,
salıncak gittikçe hızlanacaktır.
Salıncak kendi tabii frekansı
ile, diyelim ki, dakikada 30 salınım yaparak sallanıyordu. Siz de
dışardan bir kuvvet, fakat aynı frekansta bir kuvvet uyguladınız. Bu iki
frekans çakıştı ve salıncak da bu nedenle gittikçe hızl
andı.
Salıncak
örneğinde olduğu gibi, her cismin bir kendi tabii frekansı vardır.
Cisimlere kendi tabii frekansları ile çakışan bir frekansta her hangi
bir kuvvet uygularsanzı rezonans denilen kontrolsüz bir ortam
oluşabilir.
Eğer önünüzde duran bir bardağa, onun tabii
frekansına uyan bir frekansta bağırabilirseniz, daha doğrusu bir ses
dalgası gönderebilirseniz, bardağın tabii frekansı ile sesin frekansı
çakışarak, bardaktaki titreşimi kontrolsüz bir şekilde artırır, bardak
rezonansa girer ve sonuçta çatlayabilir veya kırılabilir.
İnsanlar
günlük yaşamlarında pek farketmemelerine rağmen rezonans olayı,
otomobilden, köprü dizaynına kadar mühendislerin en çok zorl
andıkları
konulardan biridir. Hatta bu nedenle, askerler bir köprüden
geçerlerken, yürüyüş adımlarının frekansları köprünün tabii frekansı ile
çakışıp, köprü yıkılmasın diye, köprülerden uygun adım yürüyüşle
geçmezler.
Otomobilde direksiyon mekanizması ile
amortisörlerdeki titreşim aynı frekansa gelince, rezonans sonucunda
direksiyon şiddetli sarsılmaya başlar. Mühendisler araba dizaynında
parçaların biçimlerini, yaylanmalarını ve ağırlıklarını, devir sayıları
ve benzeri faktörleri göze alıp rezonansı en aza indirmeye çalışırlar.
Peki
bu rezonansın hiç iyi bir yönü yok mu? Var elbette. Örneğin radyo
istasyon dalgalarını araken bu dalgaları yakalarsanız, kendi alıcınız
ile birbirini tuttuğu an rezonansa girer, genliği artar ve bu istayonu
işitmeye başlarsınız.