Saksıda Yer Kirazı (Altın Çilek) Yetiştirilmesi

Physalis Peruviana – Goldenberry- Yer kirazı – Altın çilek – İnka eriği vb. bir çok isimlerle karşımıza çıkan, son zamanların en popüler meyvelerinden olan yer kirazını saksıda yetiştirdik. Sizlerde bu meyveyi bahçenizde yetiştirebilirsiniz. Bahçeniz yoksa üzülmeyin yer kirazı saksıda kolaylıkla yetişmekte.

SAKSIDA YER KİRAZI YETİŞTİRİCİLİĞİ

Physalis Peruviana tohumlarını 14 şubat 2010 tarihinde ektim. Tohumları yılın ilk aylarında ekmek o yıl hasat edeceğiniz ürünü çoğaltacaktır. Tohum ekiminden yer kirazı meyvelerinin olgunlaşma süresi oldukça uzun, geç ekimlerde meyveler olgunlaşmadan mevsim soğuyabilir bu durumda meyveleri olgunlaştırmamız zorlaşarak az ürün elde etmiş oluruz. Bu bakımdan tohumları erken ekerek daha fazla yer kirazı toplayabileceğiz.

Tohum ekimi için kullanacağımız toprağımız torf olabilir. Tohumlar ticari yetiştiricilikte kasalara ekilirken bize birkaç fide yeterli olacağından ufak saksı veya kaplara tohum ekimi yapılabilir. Bu amaçla hazırladığımız kaba torf eklenir, torfun ince olmasına dikkat edin. Torfu ekledikten sonra düz bir cisimle yüzey fazla bastırmadan düzgünleştirilir. Tohumlar yüzeye eşit miktarda serpiştirilerek üzerine 0.5-1 cm. kadar ince elenmiş torf serpiştirilir. İlk sulaması yağmurlama şeklinde toprağı dağıtmadan yapılır. Bu ve bundan sonra da sulamanın yağmurlama şeklinde yapılmasına özen gösterilmelidir, böylelikle toprak üst katmanı bozulmamış olacaktır. Bozulan üst katmanda tohumlar yüzeye çıkacağı için çimlendirme başarısızlıkla sonuçlaabilir. Kabın üzeri bir cam veya poşetle kapatılır. Onun da üzeri siyah bir poşetle kapatılabilir, cam ortamın nemini muhfaza edeceği gibi siyah örtü ise ortamı karartacaktır. Tohumlar böyle karanlık ve nemli ortamda daha hızlı ve sağlıklı çıkacaktır. Günlük olarak cam açılıp havalandırılmalı, gerek görülürse sulanmalıdır.

Tohumlar genelde 10 gün sonra çimlensede, benim ektiğim tohumların çimlenmesi 18 günde gerçekleşti. Tohumların çimlenebilmesi için ortam sıcaklığı çok önelidir. En az ortam sıcaklığı 21-22 derece olması gerekmekedir.

Fotoğraf 2: çimlenen yer kirazlarından genel görünüş – 15 mart 2010

Şaşırtma

En az 3 yaprak olan fideleri plastik bardaklara şaşırtmak istedik. Bu amaçla elimizdeki plastik bardakları değerlendirerek işlemi gerçekleştirdim. Bardakların alt kısımları muhakkak 2-3 yerinden delinmeli veya kesilmeli. Bardağın koyu renkli olması daha iyi olacaktır. Beyaz ve şeffaf bardaklar yosun yapmakta.

Şaşırtma yapmadan bir gece önce fideler iyice sulanmalı. Bu sayede fideler daha rahat sökülebilir. Ertesi gün erken saatlerde şaşırtma işlemi yapılır. Bu amaçla önce toprağımız hazırlanır. Toprak olarak bahçe toprağı ve biraz yanmış koyun gübresi karışı kullandım. Bu hazırladığımız toprak bardaklara doldurulur hafif bir sulama ile toprağın çökmesi beklenebilir. Daha sonra fideler yavaş yavaş çekilerek söklürler.

fotoğraf 3: Şaşırtmanın yapılışı

Bardağın ortası bir çubuk ile delinerek sökülen fide bu çukura yerleştirilir. Kalan boşluklar toprağın hafifce bastırılmasıyla doldurulur. Bu şekilde tüm bardaklara aynı ilem uygulanarak şaşırtma işlemi bitirilir. Bu işlemlerden sonra hemen ilk can suları yavaş yavaş verilir, ta ki suyun bardağın altından çıkana kadar. Bu esnada kesinlikle fideler direk güneş ışığından korunmalıdır.

Fotoğraf 4 : şaşırtmanın yapılışı-2

Fideler en az 4-5 gün direk güneş ışığı almayan bir yerde bekletirilir, aksi halde şaşırtma yapılır yapılmaz güneş gören fideler derhal solarak yaşamını yitirebilir. Süre sonunda yavaş yavaş dış ortama çıkarabilirsiniz. Toprağın durumuna göre sulamaya devam ediniz. Artık bitkiniz hızla büyümeye başlayacaktır. Toprağında sertleşme olursa zaman zaman bir çubuk yardımıyla kök ve gövde kısımlarına zarar vermeden toprak çapalanır.

Fotoğraf 5 : Fidelerin durumu 28 mart 2010

Fotoğraf 6 : Fidelerin durumu 16 nisan 2010

Fotoğraf 7′ de gördüğünüz gibi bitkimiz iyice büyüdü. Daha fazla bekletmeden artık yeni yerine dikebiliriz. Dikim hazırlıkları öncesinde toprağımız hazır olmalı. Toprak karışımı olarak bahçe toprağı ve yanmış koyun gübresi karışımı kullanabilirsiniz. Saksı olarak büyük saksılar kullanmanız gerekmektedir. Ufak saksılarda belli bir boya kadar büyüyüp meyve versede daha ileri gitmemektedir. Bu bakımdan baştan büyük bir saksı bulup dikim yapılmalıdır.

Fotoğraf 7 : Fidelerin asıl yerlerine dikilme durumları

Fotoğraf 8 : 24 nisan 2010 fidenin büyük saksıya dikimi

Fotoğraf 9 : Saksıya dikilen yer kirazı fidesi

Fotoğraf 8 ve 9 da gördüğünüz gibi plastik bardakta bulunan yer kirazı fidesi köklerine zarar verilmeden toprağıyla beraber çıkarılır. Saksı içerisine hazırladığımız toprak doldurulur. Ve tam ortasına çukur açılarak çıkardığımız fide dikilir. Can suyu verilerek işlem tamamlanır.

Fotoğraf 10 : Yer kirazı fideleri 08 mayıs 2010

Fotoğraf 11 : Saksıda yer kirazı 15 mayıs 2010

Saksıya alınan fideler havalarında ısınmasıyla hızlı bir büyüme peryoduna girerler. Bardakta kalan fidelerle saksıya alınan fidenin arasındaki farkı fotoğraf 10 ve 11′ e bakarak görebilirsiniz.

Fotoğraf 12 : 22 mayıs 2010

Fotoğraf 13 : Başka bir saksıya dikilmiş yer kirazı

Fotoğraf 14 : Yer kirazında koltuk budaması

Koltuk Budaması:

Yer kirazı bitkisi domates te olduğu gibi bolca sürgün verir. Bu sürgünler hemen hemen her yaprak arasında belirir. Bu sürgünler koparılmazsa bitki çalı görünümünde olacaktır. Buda hiç istenmeyen bir gelişimdir. Bu şekilde büyüyen bitkilerden verim alınamaz . Bu bakımdan Fotoğraf 14 de gördüğünüz gibi sürgünler dipten koparılarak alınır. Böyle sürgünlerin kesilerek alınması yanlış olur. Sürgünlerin çok ufakken koparılması durumunda bir müddet sonra tekrar aynı yerden sürgün oluşmasına sebep olur. Sürgünlerin ço geç koparılması durumunda koparılan yerde büyük yaralar meydana getireceğinden bu yaralardan çeşitli hastalıkların bulaşma riski oluşur. En ideal koltuk budaması için yukarıdaki fotoğrafa bakabilirsiniz.

Fotoğraf 15 : 06 mayıs 2010

Tek gövde üzerinden büyütmeye çalıştığımız yer kirazını fotoğrafta gördüğünüz boya geldikten sonra bir dalın daha gelişmesine müsade ediyoruz. Böylelikle bitki bundan sonra iki ana dal üzerinden gelişecektir. Bu gelişim esnasında gerek görüldükçe koltuk budaması işlemlerine devam edilir.

Desteğe Alma:Yer kirazı bitkisi büyüdükçe bir desteğe alınmak zorundadır, alınmazsa bitki kevdi agırlığını taşıyamaz duruma gelecektir ve dalın kırılmasıyla sonuçlanacaktır. Bu yüzden bitkimizi bir destek vasıtasıyla dik tutmalıyız. Bu işlem için 2 yöntem uygulayabiliriz, ben her iki yöntemide uyguladım.

Bunlardan birincisi fotoğrafta gördüğünüz gibi ince sağlam bir çubuğu saksıya batırarak bitkiyi bu çubuğa bağlamaktır.

İkincisi ise yukarıdan bağlayacağımız bir ipi bitkiye dolayarak ipe almaktır. Burada dikkat edilecek nokta ipin naylon ip olmamasıdır. Böyle ipler bitkiyi kesebilir. Örnek ipe alma için fotoğraf 18 e bakılabilir.

Fotoğraf 16 : 06 mayıs 2010 yer kirazı yaprakları

Yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz gibi ilk çıkan yapraklar çok iri, bu fidanın sağlıklı geliştiğini göstermekte. Aşağıdaki foğoğrafta gördüğünüz gibi ilk çiçek tomurcuklarımız da belirginleşti.

Fotoğraf 17 : İlk tomurcuklar.

Fotoğraf 18 : 06 haziran gelişimleri

Fotoğraf 19: Budama.

Budama:

İki gövde olarak büyütmeye çalıştığımız bitkimiz büyüdükçe dallanma eğilimi artmakta. Bu durumu kontrol etmeliyiz. Geç fark edilen dallar keskin bir bıçakla dipten kesilmelidir. Kesilecek dallar genelde içe bakan dallar olmalıdır, dışa doğru büyüyen karşılıklı iki dal bırakılmalıdır. Fotoğraf 23′ de gördüğünüz boy itibariyle üstte çıkan sürgünleri ise serbest bırakmaya başladım. Böylelikle üst kısımlarda daha çok dallanma ve meyve oluşacaktır.

Fotoğraf 20 : Meyve tutmuş yer kirazı

Meyve Tutumu:

Yetiştirdiğimiz Physalis Peruviana çiçeklerinin hepsi meyve tuttu. Buradaki tecrübelerimiz neticesinde kolaylıkla balkonda yetiştirmeye müsayit olduğunu görüyoruz. Kendine verimli olan, yani kendi kendini dölleyebilen, başka bir çeşite ihtiyaç duymayan yer kirazını bir tek olarak ta yetiştirebilirsiniz.

Fotoğraf 21 : 20 haziran 2010

Fotoğraf 22 : 20 haziran 2010

Sulama:

Özellikle meyve oluşumu içerisinde bitkinin su ihtiyacı artmaktadır. Bu bakımdan günlük olarak sulanması gerekmektedir. Bitkinin suya ihtiyacı olduğu vakit hemen yaprakları solarak büzüşür. Bu durumu tayin ederek bitkinin bu duruma düşmesine müsade etmeden sulanması gerekerek bitkinin su stresine girmesi önlenmelidir.

Sulama olarak genel ölçü sabah erken saatlerdir. Kesinlikle güneş altında kalmış öğle sıcaklıklarında bitki sulanmamalıdır.

Fotoğraf 23 : Gelişen bitkiden genel bir görünüş

Fotoğraf 25 : 12 temmuz 2010

Gübreleme:

Bitkimiz saksı içerisinde büyüdüğü için, saksı içerisindeki topraktaki besin elementleri azalmış ve bitmek üzere olduğundan özellikle bitkinin meyve vermeye başladığı zamanlarda 10-15 gün arayla düzenli gübrelemeye ihtiyacı vardır. Gübrelemeyi eliizdeki gübreleri kullanarak değerlendirebilirsiniz. Bitkinin çiçek tomurcuğu oluşturmadan önceki durumunda azot oranı fazla gübreler kullanırken bitkinin meyve verdiği anlarda fosfor oranı fazla gübreler kullanmanızı tavsiye ederim. Kullanmış olduğum toprak karışımı iyi olduğundan ben fazla bir gübreleme yapmadım bir kaç kere sulama suyuna 20 – 20 – 20 kompoze gübre katarak suladım. Eğer gübre alacaksanız organik içerikli gübrelerden tavsiye ederim.

Fotoğraf 26 : 16 temmuz 2010

Fotoğraf 27 : Yaprak budamasının yapılışı

Yaprak Budaması:

Fotoğraf 27 de görüldüğü gibi ilk sararmaya başlayan meyveye kadar olan tüm yaprakları kopardım. Genelde yaşlı olan alt yaprakları koparılmasıyla bitkinin üzerinden bir yükü kaldırmış olmaktayız. Bu yapraklar gereksiz yere bitki besinlerinden ve suyundan faydalanmaktadır. Ayrıca içerilerde kalmış güneş görmeyen, üst üste binmiş yapraklarda koparılarak alınmalıdır.

Yapraklar kesinlikle budak bırakarak kesilmemeli, bunun yerine yaprak yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz gibi gövdeyle birleştiği yerden kopararak alınmalıdır.

Fotoğraf 28 : 21 temmuz 2010

Fotoğraf 29 : 21 temmuz 2010

Fotoğraf 30 : Dalların desteğe alınması

Fotoğraf 31 : Dış kabuğu sararan yer kirazı meyvesi

Fotoğraf 32 : Hasat edilmiş yer kirazları

Fotoğraf 33 : 31 temmuz 2010, Yer Kirazı Hasadı

Hasat zamanı:

Fotoğraf 31,32,33 te görüldüğü gibi kabuğun sararmasıyla hasat zamanın geldiğini görmekteyiz. Yeşil koparılan meyvelerin tadı hoş değil. Meyvelerin hasadını keskin bir bıçak veya makasla dipten kopararak yapabilirsiniz. Elle koparılmak istendiğinde zor olmakta ve bu zorlama esnasında sapla gövdenin birleştiği yerde yaralanmalar olmakta veya sapın bir kısmı gövdede kalmakta.

Hasat edilen meyvenin en merak edilen yanı haliyle ilk denememiz olduğundan dolayı tadıydı. İlk olarak be tadına bakmıştım, ilk tadına baktığım meyve tam sararmamış olduğundan tadını beğenmemiştim. Daha sonraki sararmış olanları yediğimde hoşuma gitti, özellikle buzdolabında biraz soğuyan meyveler daha hoş olmakta.

Yer kirazını tattırdığım herkez beğenmişti. Ama en çok beğenenler kızım Gülsüm ve oğlum Mehmet Emin’ di. Dört gözle meyvelerin sararmasını beklemekteler. Baştan beri verilen emeğin en güzel yanı da bu olsa gerek.

(Bu yazı, Bizimbahçe.net Sitesinden alınmıştır.)