MİLLİYET'in, Cumhuriyet Bayramı özel ekinin onuncu sayfasında, Gazi Mustafa Kemal Paşa ile Birinci Meclis'in 14 milletvekilinin fotoğrafı vardı. Fotoğraf muhtemelen 1972 yılında "İlk Meclis'ten hayatta kalanlar" diye yapılan bir panodan alınmıştı. 1986'ya gelindiğinde, bu panodaki fotoğraflardan sadece iki yaşayan kalmıştı; Celal Bayar, diğeri de Yasin Haşimoğlu... 1986 Nisan'ında, önce Yasin Haşimoğlu vefat etti, sonra da Celal Bayar, panodaki fotoğraflardan yaşayan kalmadı.
       * * *
       CELAL Bayar'ı tanıtmaya gerek var mı, Atatürk'ün Başbakanı ve demokrasinin ilk Cumhurbaşkanı...
       Yasin Haşimoğlu ise milletvekilliği dışında, öyle önemli görevlerde bulunmuş, mevki ve makam sahibi değil ama, isimsiz, kahraman bir vatansever.
       Yasin Haşimoğlu, 24 yaşında Meclis'e, bir ilin milletvekili olarak değil, bağımsız bir Türk devletinin temsilcisi, milletvekili olarak gelmişti...
       Hangi devletin mi?
       * * *
       HALK ağızında "93 Harbi" diye anılan savaştan sonra, Batum, Kars ve Oltu 40 yıl Rus işgalinde kalır, Yasin Bey de Oltuludur, Rus okullarını birincilikle bitirir, 1917'de Rusya'da Bolşevik ihtilali başlar, çarlık devrilir, Birinci Dünya Savaşı biter ve Ruslar Oltu'yu terkederler. Rusların bıraktığı silah ve cephane Ermenilerin eline geçer. Ermeniler Oltu'yu Türklerden temizlemek niyetindedirler, Türkler de bu tehlikeye karşı örgütlenirler, Ruslardan kalan cehpanelikleri basar, silahları alır, Oltu ve çevre köylere hakim olurlar.
       * * *
       FAKAT ortada "devlet" yoktur, Osmanlı yenilmiş, İstanbul işgal edilmiş, Mustafa Kemal Paşa daha Samsun'a çıkmamıştır. Oltu halkı toplanır ve "Oltu Şura Hükümeti"ni kurarlar. Bu devlet, belki de tarihteki en küçük Türk devletidir, bir ucundan bir ucuna yürüseniz, üç saatte gidersiniz, hele şimdi otomobille 15 - 20 dakikada...
       Devletin yüzölçümü, nüfusu küçüktür, ama Oltuluların milliyetçi duyguları ve bilinçleri çok büyüktür, "Kuzgun leşe, devlet başa!" ilkesi inançlarıdır. Devlet Başkanı, Yasin Bey'in ağabeyi Ziya Bey'dir.
       * * *
       O günlerde Kars'ta da bir devlet kurulmuştur, o da Kars Şura Devleti'dir.
       Oltulular, bu hükümete de yardıma giderlere, Yasin Bey 5. Tabya'nın komutanıdır. Kars hükümetinin İngilizler tarafından dağıtılması üzerine, Oltulular memleketlerine döner. O günlerde Ankara'da Meclis kurulmak üzere olduğu duyulunca, Yasin Bey, Oltu Şura Hükümeti'nin temsilcisi olarak, uzun ve çetin bir yolculuktan sonra Ankara'ya gelir, daha 24 yaşındadır. Yolculuk bir ay sürdüğü için Meclis'in açılışına yetişemez.
       * * *
       YASİN Haşimoğlu, Büyük Zafer'e kadar milletvekilidir. Meclis dağılınca Oltu'ya döner, Oltu artık milli sınırlar içindedir. Yasin Haşimoğlu'nu askere alırlar, Kars Kalesi'ne gönderirler. Tabya komutanlığı yaptığı kalede er olarak askerliğini yapar, terhis edildikten sonra Erzurum'da Kolorduda bir süre sivil memur olarak çalışır, sonra emekli olur.
       Yasin Haşimoğlu 1986 Nisanı'nda vefat eder.
       * * *
       ÇOCUĞU, Dinç Haşimoğlu, bundan sonrasını şöyle anlatır:
       "Babamın Mustafa Kemal imzalı İstiklal Madalyası cüzdanının arasından, dörde katlanmış üçücü hamur bir kağıt çıktı. Bu kağıt, babamın askerlik terhis belgesiydi ve altına elyazısıyla şunları yazmıştı:
       "Ben Milli Mücadele'de mebusluk yaptıktan sonra, bir de komutanlık yaptığım yerde, memleketime er olarak hizmet ettim. Hayatta en çok gurur duyduğum vesika budur."
       Dinç Haşimoğlu, "Bu cümlenin anlamı büyük çoğunluk için çok açıktır!" diyor ve ekliyor:
       "Bazı kişiler için ne anlam ifade eder, bilemiyorum!"


Yazara E-Posta: h.pulur@milliyet.com.tr