-

               
  v   Şiir Defteri
  v   Klipler/Videolar
  v   Resimler
  v   Müzik/MP3
  v   Yemek Tarifleri

TIKLA DİNLE

[ Yeni pencere aç ]
 
ŞAİRLER

Can YÜCEL

Menapoz

Tayyar YILDIRIM

“Ana” Var “Baba! ” Yok

Sadri HAŞİMOĞLU

Zaman

Cahit KÜLEBİ

Hikaye

Attila İLHAN

Böyle Bir Sevmek

Melih BAKİ

Ağla Yüreğim

Necip Fazıl KISAKÜREK

Canım İstanbul

Cahit Sıtkı TARANCI

Otuz Beş Yaş

Özdemir ASAF

Çırılçıplak

Ahmet HAŞİM

Bir Günün Sonunda Arzu

Abdurrahim KARAKOÇ

Bebeğe Çağrı

Sıtkı GÜR

Uzaktaki Sevgiliye

Muhterem ASLAN

Gece İsterim

Faruk Nafiz ÇAMLIBEL

Sen Nerdesin?

Nazım Hikmet RAN

Üç Selvi

Ahmet TELLİ

Bekle Beni

Kemalettin KAMU

İzmir Yollarından Son Mektup

Neyzen TEVFİK

Neyzen'den...

Refik DURBAŞ

Bin Kuş Ayışığında

Güngör CELEP

Kadın Vardır

Ahmet Selçuk İLKAN

O Adam

Ahmet Muhip DRANAS

Fahriye Abla

Melih CEVDET

Tek Başına

Sunay AKIN

Ama Ölüm

Arif Nihat ASYA

Bayrak

Hüseyin Nihal ATSIZ

Mutlak Seveceksin

Hasan Sami BOLAK

Ellerin

Yahya Kemal BEYATLI

Rindlerin Ölümü

Dilaver CEBECİ

Nur Dağından Gelenler

Aziz Nesin

Şiire Tutunmak

Ahmet ERDEM

Sesine Kar Yağdı

Kazak ABDAL

Ormanda Büyüyen Adam Azgını

Orhan Seyfi ORHON

Annemle Hasbıhal

Rıfat ILGAZ

Alişim

Aşık Sümmani

Nasihat Alana Edem Bir Öğüt

Aşık Reyhani

Bağlar

Aşık Veysel ŞATIROĞLU

Son Şiiri

Mahsuni ŞERİF

Durmuş

Ahmet Kutsi TECER

Nerdesin

Bedri Rahmi EYÜBOĞLU

çakıl

Halit Fahri OZANSOY

Balkonda Saatler

Ahmet NECDET

Ne Çok Enkaz

Enis Behiç KORYÜREK

Son Aşkıma

Bülent ECEVİT

Yargı

Yılmaz ERDOĞAN

Yaşayabilme İhtimali

Fazıl Hüsnü DAĞLARCA

Ölü

Abbas SAYAR

İlan Kiralık Oda

Ziya Osman SABA

Bir Oda Bir Saat Sesi

Bayburtlu Zihni

Seni Bağı İremden Mi Kaçırmış

Ümit Yaşar OĞUZCAN

Unutulmayanlar

Sezai KARAKOÇ

Yağmur Duası

Yusuf HAYALOĞLU

Bir Veda Havası

Necati CUMALI

Güzel Aydınlık

Sabahattin ALİ

Ruhumun Dalgaları

Ataol BEHRAMOĞLU

Ben Ölürsem Akşamüstü Ölürüm

Murathan MUNGAN

Sizden Saklı

Tevfik FİKRET

Han-ı Yağma

Sait Faik ABASIYANIK

Söz Açınca

Oğuz TANSEL

Tutsağın Türküsü

Ahmed ARİF

Hasretinden Prangalar Eskittim
 
Yazılar
 Yeni Yazılan 5 Yazı:

 Hit Yazılar:

 Yazı Gönder
 
SAYAÇ
Bugün : 4
Dün : 8
Toplam : 81461
Kez Ziyaret Edildik..
 
Şair Nef'i Kimdir
  Yazılar || Bilgi Dağarcığı
   Şair Nef'i Kimdir

17. asrın ilk yarısında yaşamış bir cevelan. Kaside üstadı. Erzurum’un Hasan Kal’ası’nda doğduğu için kaynaklarda Erzenü’r – rûmi Ömer Bey veya Erzurumi Ömer Efendi diye kayt altına alınmış. Üstad’ın çocukluğu ve gençliği hakkında hemen hemen hiç bir şey bilmiyoruz. Tıpkı yaşamları ile iz bırakan ve ölümlerinden sonra meşhur olan diğer üstadlar gibi. Eserlerinden ise iyi bir tahsil gördüğü, Arapçayı ve özellikle Farsçayı çok iyi bildiği, o dönem şartlarına rağmen Fars Edebiyatını yakından takip ettiği anlaşılmaktadır.

Tarihçi Ali’nin “Mecma’ul – Bahreyn”inde iyi yetişmiş, zeki bir genç olarak tanıtılan Üstad, önce “Darrî” (zarara mensup, zararlı) mahlasını almışken sonradan “Nef’î” (yarara mensup, yayarlı) mahlasını kullanmaya başlamış. Kim bilir nedir hikmeti?

Üstad’ın karanlık dönemleri devam ediyor. Ne zaman, hangi sebeple İstanbul’a geldi, meçhûl. Paris yaranından Ebuzziya Tevfik’in değerlendirmesinde tarih açısından uyuşmazlık söz konusu. Sanki Üstad’ın İstanbul’a geliş tarihi l. Ahmed’in tahta geçişinden yani 1603’ten sonra ( ki önce gelmiş olsa l. Ahmed’e sunulmuş olan 8 kaside arasında bu padişahın tahta geçiş münasebetiyle yazılmış bir cülûsiye ye rastlanmalıydı) olmalı. Tarihçilerin piri Naima da bu yönde fikir beyan ediyor.

Yad ellerin çocuğu Nef’î’nin hayatı, sevgili padişahı l. Ahmed’in mahiyetinde gittiği Edirne’de kısa bir müddet kalışı ve aynı şehirde lV. Murad döneminde yaptığı Muradiye mütevelliliği bir tarafa bırakılacak olursa ölümüne kadar yaklaşık otuz sene İstanbul rüyası içinde geçmiştir. Şairin bu zaman diliminde şahit olduğu dört iktidarın üçü kendisi gibi şair. I. Ahmed Bahtî, II. Osman Fârisî, IV. Murad Murâdî mahlasıyla şiir atlasında mısralar bırakır. İşin ilginç yanı ise Nef’i’nin kısa süreli de olsa iki defa tahta geçen I. Mustafa’ya kaside yazmamış, ilgi göstermemiş olmasıdır. Müphem ve meçhul bir durum daha.

Şöhretinin zirvesi I. Ahmed dönemi. Aynı zamanda en rahat günleri. Şair hakkını vermez mi yaşadıklarının? Verir. Hem de Nef’ice verir. Sultana sunduğu daha ilk kaside de padişahın inşasını başlattığı Sultan Ahmed Camii’nin derin temellerinden bahs ederek şöyle buyurur:


Hayradur niyeti her demde aceb mi olsa
Böyle bir cami’-i hoş-tarh ü latife bani
Habbeza ma’bed-i pür-feyz ü mukaddes ki bulur
Anda bir secde kılan magfiret-i rahmani
Bir binanun ki esası ire ka’r-ı hake
Sakfı geçse n’ola bu tak-ı bülend-eyvanı

I. Ahmed için yazdığı bu ve benzeri şiirlerinde padişaha duyduğu minnet hissini her fırsatta belirtir. Allah yürü ya kulum demiştir. Tanınır. Şöhreti her yana ulaşır. Padişahla beraber devri ileri gelenlerine de kasideler takdim etmesi şöhretini ve tabii refahını artırır. Kuyucu Murad Paşa, Nasuh Paşa, Damad Mehmet Paşa ve Halil Paşa şairimizin medhiyelerini karşılıksız bırakmamış; iltifat ve takdirlerini sunmuşlar.

Kronoloji akmaya devam ediyor. İşte bir müphem durum daha: II. Osman’ın katli. Tarihin önemli olaylarında biri meydana geliyor, Üstad dönemin şahidi. Divan’ında yahud Siham-ı Kaza’sında değiniyor mu bu olaya? Hayır. Eldeki mevcut kaynaklar bunu da açıklayamıyor. Yeni kaynaklara ihtiyacı var Doğu’nun yedinci oğlunun.

Üstadın karşısına kader, zehir zemberek bir padişah çıkarır: IV. Murad. Bağdat Fatihi dönemi, Üstad’ın, iltifat ve nimete en fazla gark olduğu, edebi şöhretinin bulutlarda gezdiği ve fakat azle ve musibete en çok uğradığı zaman dilimidir. Padişah över Nef’i’yi, devlet erkanı över, diğer şairler över. Bu kadar öveni olan birinin aynı ölçüde de yereni olur. Çünkü Nef’i’nin dili, ucu kırılmaz oktur, deler geçer; kah gökte yıldızlar kah yerde mahlukat-ı beşer nasibini alır. Dur bilmez, durak bilmez. Hicv üstüne hicv düşman üstüne düşman demek değil midir?

14 Zilkade 1039 (24 Haziran 1630) yeni bir milat. Mekan Beşiktaş I. Ahmet Köşkü. IV. Murad bir eser okuyor. Adı: Siham-ı Kaza. Nef’i’nin dilinden dökülen zehir zemberek hicivler… Sultan’ın yanı başına yıldırım düşüverir, yıldırımla birlikte Sultanın mecmuayı yırtması birdir. Canlandırın gözünüzde. Cihan padişahının burnunun dibine düşen bir yıldırım ve elinde mel’un Siham-ı Kaza… Balayının sonu. Üstad, derhal vazifesinden uzaklaştırılır ve bir daha hicivle uğraşmayacağına dair söz alınır. Tutulması ne zor bir söz.


Bu günden ahdum olsun kimseyi hicv itmeyüm illa
Vireydün ger icazet hicv iderdüm baht-ı na-sazı

Katl-i Şair

Devrinde büyük bir düşman grubu toplayan Nef’i, Siham – ı Kaza’sında devlet ricali yanında ulemayı da hicvederek rakiplerinin sayısını çoğaltmıştır. Bu yüzden “ulema düşmanı”na çıkar adı.

Katli vacip denmeye başlanmıştır artık. Kaf-zade Faizi’nin söylediği tahmin edilen Farsça bir beyit çok meşhur: “Adı Nef’i olan o hiciv söyleyici şairin katli, dört mezhepte de, engerek yılanını öldürmek kadar gereklidir.”

Üstad’ın ölümü hakkında da çeşitli rivayetler var. En meşhuru Bayram Paşa’yı hicvettiği için, padişahtan alınan izin üzerine, boğdurulup denize atıldığıdır. Nef’i’nin ölümüne geniş yer veren Naima, meşhur tarihinde Nef’i’nin katline “Katl-i şair” başlıklı bir bölüm ayırır. Kulak verelim: Padişah “yeni bir hicvin var mı?” diye şaire Bayram Paşa’ya yazdığı hicvi söyletir. Bu hicvi Bayram Paşa’ya verip onun ısrarı üzerine öldürülmesine izin verir. Hakikate yakın gibi görülmekle birlikte halk arasında söylenen şu şekildedir: Padişahın özel meclisinde şairi zorlayarak Bayram Paşa’yı hicvettirmesi – Nef’i ile Bayram Paşa’nın arasının ne kadar bozuk olduğunu bilmez mi Sultan – üzerine, bunu haber alan Paşa’nın “halk arasında itibarının kalmadığını belirtmesi” ve şairin kendisine teslim edilmesini istediği ve Padişah’ın rıza verdiği meyanındadır. Bu Naima’ya göre asılsız ve temelsiz bir söylentidir. Garipliğe bakınız ki Nef’i’nin Bayram Paşa’yı hicveden, yani boğdurulup denize atılmasına sebep olan şiirine de henüz rastlanmamıştır.

Vesikalara bakalım ne diyorlar Katl-i şair için:

İsmail Belig, 1040 senesinde “… tig-i gazab-ı padişahi ile katl olundu” der. Katip Çelebi, 1044 senesinde “Sultan Murad han’ın kılıcı ile katl edildiğini” söyler. Niçin Sultan Murad öldürdü peki? Köprülü merhum, eski mecmuaların birinde Nef’i’nin kaleminden çıktığı iddia edilen IV. Murad aleyhinde çok ağır bir kıt’anın varlığından bahseder. Prof. Dr. Karahan da bahsedilen bu hicve yazma bir mecmuada rastlamıştır. Bu kıt’a, ifade ve üslub bakımından Nef’i’nin hicivlerine benzemektedir.

Yine de muamma olarak kalmıştır Üstad’ın hayat hikayesi. Ama kesin bilinen şudur ki, şairin öldürülmesi görevi Bayram Paşa’ya verilmiş, o da Çavuşbaşı Boynu Eğri Mehmed Ağa vasıtasıyla şairi 27 Ocak 1635 / 8 şaban 1044 tarihinde sarayın odunluğunda boğdurtarak cesedini denize attırmıştır. Rivayete göre Nef’i ölmeden hemen önce şu anlamlı rubaiyi söylemiş:


Ey dil hele âlemde bir âdem yoğ imiş
Var ise de ehl-i dile mahrem yoğ imiş
Gam çekme hakikatte eger arif isen
Farz eyle ki elân yine âlem yoğ imiş

Üstad’ın gidişi de hayatı gibi şaşalı olmuş. Ardından düşürülen tarihler onun hiviv yüzünden öldürüldüğünü doğrular:

“Geçdi Siham-ı Kaza”

GAZEL

Tûtî-i mu'cize-gûyem ne desem lâf değil
Çerh ile söyleşemem âyînesi sâf değil.

Ehl-i dildir diyemem sînesi sâf olmayana
Ehl-i dil birbirini bilmemek insâf değil.

Yine endîşe bilir kadr-i dür-i güftârım
Rüzigâr ise denî dehr ise sarrâf değil.

Girdi miftâh-ı der-i genc-i ma'ânî elime
Âleme bez-i güher eylesem itlâf değil.

Levh-i mahfûz-ı suhandir dil-i pâk-i nef'î
Tâb'-ı yârân gibi dükkânçe-i sahhâf değil.

HİCİV
"Tahir efendi bize kelp demiş
İltifatı bu sözde zahirdir.
Mezhebim Malikidir zira,
İtikadımca kelp tahirdir."

GAZEL

Ağyâre nigâh etmediğin nâz sanırdım
Çok lutf imiş ol âşıka ben az sanırdım

Gamzen dili rüsvâ-yı cihân eyledi
Billâh ben ol âfeti hem-râz sanırdım

Seyr eylemesem âyînede aks-i cemâlin
Hüsn ile seni meh gibi mümtâz sanırdım

Ma'mûr idügin bilmez idim böyle harâbât
Mestâneleri hâne-ber-endâz sanırdım

Sihr etdiğini senden işitdim yine Nef'î
Yoksa sözünü hep senin i'câz sanırdım


[ Ekleyen  (Oltulu) | 13.05.2011 11:03:27 | Okunma : 528 ]
            Oy : 0-Puan : 0


 

Son 5 Yorum

Henüz Yorum Yazılmamış.
İsterseniz Siz yorum yazın..



Yorum ekleyin..(Sadece üyeler)

Kodlar , Duygular (Smile'ler)
 

GİRİŞ
Kullanıcı : 
Şifre : 
Güvenlik : 044642             
Güvenlik : 
Hatırla :   Gizli : 

  
 
MENÜ

Oltulu Menü
    Dağarcık
    Şiir Defteri
    Tadımlık Müzik
    Konuşan Resimler
    Yemek Tarifleri
    İzlenesi Videolar
    İndirebilecekleriniz


Diğer Linkler
    Forumlar
    İletişim Formu
    Ziyaretçi Defteri
    Site İçi Arama
 
Mini Sohbet
       
 
: 0,10