Kuymak (Mıhlama) (Karadeniz)

Samsun'dan Artvin'e hatta Gürcistan ve İran içlerine dek mısır unu, tereyağı ve genellikle minciçökelek (bazı yörelerde telli peynir) peyniri kullanılarak yapılan mısır lapasının adıdır.

Kuymak, Türkçe bir kelime olup Anadolu'nun başka yörelerinde peynir kullanılmadan hazırlanan arpa ve buğday lapalarını tanımlamak için kullanılmaktadır. Trabzon, Gümüşhane, Bayburt,Ardahan-Posof'ta ve Artvin'in iç kesimlerinde kuymak, Ordu, Giresun ve Trabzon Şalpazarı'nda yağlaş, Rize ve Artvin sahilinde muhlama, Trabzon'un Rumca konuşulan köylerinde ve Çamlıhemşin'de havits adlarıyla da bilinmektedir. Tereyağı yerine kaymak kullanılarak hazırlanırsa Trabzon'da yayla kuymağı Rize'de hoşmerim olarak adlandırılmaktadır. Mısır unu yerine bayat mısır ekmeğinin ufalanarak kullanılması durumunda ise yöresel lehçeye göre cumur, çumur ya da zumur olarak adlandırılmaktadır.


Hazırlanışı

Trabzon usulü
Mısır unu yağla kavrulmaz. Yağ eritildikten sonra minci peyniri ilave edilir ve peynir hafif eriyince yağ yanmadan su eklenir. Daha sonra mısır unu yavaş yavaş karıştıralarak eklenir. Fokurdamaya başlayınca karıştırma işlemi bırakılır ve tereyağının kuymağın üstünde birikmesi beklenir, sıcak servis yapılır.

Rize usulü
Genişçe bir tavada tereyağı eritilip, mısır unuyla hafif kavrulur. Burada kullanılan mısır unu, balıkların kızartılırken bulandıkları mısır unundan daha kalınca öğütülmüş olandır. Ama diğeriyle de yapılabilir. Trabzon tereyağı kendine has reyhasıyla mısır ununu pembeleştirince kaynar su ilave edilir ve iyice karıştırılır. Bir süre sonra yağ kendini göstermeye başlar. Erzurum'a ait telli peynir ilave edilir ve kısa süre hızlıca karıştırılır.

Iğdır usulü
Tavaya yağ konularak eritilir. Eritilen yağa sarıkök ilave edilir. Diğer tarafta bir kap içerisinde hazırlanmış su, un, tuz karışımı erimiş yağın içine yavaş yavaş dökülüp hızlı hızlı karıştırılır. Pişince ateşten alınıp üstüne kepleme dökülür. “kepleme”: Nabat şekeri, tarçın, akkök, muğek ve karabiberden oluşan, İrandan gelen bir karışımdır.